Doorbraak van de tanden

Doorbraak van de tanden

Doorbraak van de eerste tanden

Download

Je merkt meteen wanneer de eerste tandjes van een baby doorkomen. Want zodra dit gebeurt, begint de baby te kwijlen of vingers in de mond te stoppen. De doorbraak van de eerste tanden kan gepaard gaan met ongemakken. Je kan helpen door een bijtring te geven die je eventueel vooraf in de koelkast legt (niet in het vriesvak). Op die manier kan de baby de pijn verlichten. Ook een taai stuk brood om op te kauwen, is een doeltreffende oplossing. Daarnaast bestaan er verzachtende zalfjes tegen de pijn. Geef deze niet op eigen initiatief en vraag zeker raad aan je apotheker.

De mond van 0 tot 6 jaar

De eerste melktand breekt door zodra een kindje ongeveer 6 maanden oud is. Meestal gebeurt dit het eerst in de onderkaak, maar op een andere plek kan ook. Uiteraard kan die eerste melktand ook enkele weken langer op zich laten wachten of juist vroeger doorkomen. Rond de leeftijd van 2,5 à 3 jaar heeft het kind een volledig melkgebit. Dat gebit bestaat uit 20 melktanden.

Melktanden hebben ook een wortel. Melkkiezen hebben er zelfs 2 of 3. Ze zijn meestal een heel stuk langer dan de tandkroon die we zien in de mond. Misschien is het je al opgevallen dat wanneer je een uitgevallen melktand bekijkt, deze helemaal geen wortel lijkt te hebben. Dit is gemakkelijk te verklaren. Wanneer de volwassen tand begint door te breken, zet deze een proces in gang waarbij de wortel van de melktand als het ware wordt ‘opgegeten’. Dit noemen we resorptie. Door deze resorptie wordt de wortel van de melktand steeds verder afgebroken tot hij niet meer voldoende vastzit in het kaakbeen en loskomt. Het kan dus geen kwaad om een losstaande melktand te laten wiebelen.

Wist je dat ook volwassenen nog melktanden kunnen hebben? De resorptie wordt veroorzaakt door een nieuwe, definitieve tand die druk zet. Het is dus logisch dat deze volwassen tand vrij snel na het uitvallen van de melktand aan het oppervlak verschijnt. Wanneer door een genetische ‘fout’ één of meerdere blijvende tanden ontbreken, zal de wortel van de melktand meestal niet geresorbeerd worden en blijft de melktand staan.

De mond van 6 tot 10 jaar: de eerste wisselfase

Zodra een kind ongeveer zes jaar is, beginnen de melktanden te wisselen en verschijnen de eerste definitieve tanden. De eerste blijvende tand die doorbreekt (of erupteert) is vaak de eerste molaar, vaak ook maaltand of zesjaarsmolaar genoemd. Aangezien deze kies achter de laatste melktand doorbreekt, zal er bij zijn doorbraak géén melktand uitvallen. Als een 6-jarige klaagt over een gevoel van druk achteraan in de mond, is de kans reëel dat het gaat om een doorbrekende molaar. Twijfel je? Win dan zeker het advies in van een tandarts. Want ook een gaatje in één van de melktanden kan de pijn verklaren. Snel nadien zullen de eerste snijtanden in de boven- en onderkaak wisselen.

• Afwijkende stand van de tanden

Vaak gebeurt het dat de eerste definitieve snijtanden ‘scheef’ doorbreken, zeker in de onderkaak. In de bovenkaak lijken de snijtanden dan weer vaak ‘te groot’. Meestal is er echter geen reden tot paniek en is dit helemaal normaal! Bij twijfel contacteer je best je tandarts.

• Te grote tanden

Een tandkroon ‘groeit’ niet meer tijdens en na de doorbraak. De afmetingen van de kroon liggen zelfs al vast vooraleer de tand in de mond doorbreekt. Een kind heeft dus eigenlijk al even grote tandkronen als jijzelf, maar het de kaakbeenderen zijn nog niet volgroeid. Deze tijdelijke wanverhouding zorgt er dus voor dat de tanden bij een kind te groot lijken. Op de leeftijd van 6 jaar is het nog niet nodig om in te grijpen.

• Opgelet bij duimzuigen

Zodra tanden doorkomen, blijven ze doorbreken tot ze contact maken met de tanden in de andere kaak. Wanneer een kind vaak een duim of fopspeen (tut) in de mond steekt, zullen de tanden nooit de kans krijgen om naar elkaar toe te groeien. Zo ontstaat er een zogenaamde open beet. Door het openstaan van de tanden zal je kind bij het spreken en slikken zijn tong in deze ruimte duwen. Zo ontstaat er een foutief slikpatroon of een spraakprobleem (lispelen). In dat geval raden we een tandartsbezoek zeker aan. Eventueel in combinatie met logopedie. De tandarts zal je kind aanraden om te stoppen met duimzuigen of met de fopspeen. Als dat lukt, zullen de tanden in de meeste gevallen spontaan naar elkaar toegroeien en verdwijnt de open beet.

De mond van 10 tot 21 jaar: de tweede wisselfase

Na de eerste wisselfase, waarbij de eerste definitieve molaar achteraan in de mond en de bovenste en onderste snijtanden zijn gewisseld, is even geen activiteit in de mond. Dat verandert rond de leeftijd van 9 à 10 jaar. Vanaf dan wisselen de resterende 12 melktanden. Dat duurt ongeveer tot de leeftijd van 12 à 13 jaar. Twee voorkiezen of premolaren vervangen de melkmolaren en de definitieve hoektanden komen in de plaats van de melkhoektanden. Helemaal achteraan in het gebit breekt de tweede definitieve molaar door. Naar analogie met de ‘zesjaarsmolaar’ heet deze kies de ‘twaalfjaarsmolaar’. Hierna is het opnieuw zes jaar wachten. Op de leeftijd van 17 à 18 jaar verschijnt een derde molaar, namelijk de ‘verstandskies’ of ‘wijsheidstand’. Met de wijsheidstanden meegerekend bestaat het volledig volwassen gebit dus uit 32 tanden.

Wijsheidstanden verwijderen of behouden?

Het is niet zo dat wijsheidstanden (ook wel verstandskiezen genoemd) sowieso verwijderd moeten worden omdat ze overbodig zijn. Wanneer de tand voldoende plaats heeft om door te breken, kan je hem levenslang behouden. Een probleemloze tand heb je immers nooit ‘te veel’. Men neemt verstandskiezen echter vaak weg bij jongvolwassenen omwille van plaatsgebrek of een verkeerde doorbraakrichting. Soms breken wijsheidstanden maar half door, waardoor vuil en etensresten onder het tandvlees kruipen en daar irritatie of een ontsteking veroorzaken. Die ontsteking kan bijzonder pijnlijk zijn en komt vaak voor tijdens periodes van stress en verminderde weerstand.