De mondzorglijn zoekt tandartsen en mondhygiënisten!

Een gezonde mond is essentieel voor het welzijn en de kwaliteit van leven van iedereen, ook voor ouderen in woonzorgcentra. Toch blijft preventieve mondzorg in deze setting een uitdaging. Mondhygiënist en procesbegeleider Eline ervoer het gebrek aan preventieve mondzorg tijdens haar stage in een woonzorgcentrum:

“Ik was verontwaardigd te zien hoe ontoereikend de mondzorg was. Hoe kan het dat ouderen, die zorgbehoevend zijn, niet voorzien worden van één van de basiszorgbehoeften?!” 

Haar vastberadenheid om hier verandering in te brengen, leidde haar naar de functie van procesbegeleider mondgezondheid, een rol waarin ze nu verschillende woonzorgcentra begeleidt naar een duurzaam mondzorgbeleid. 

De uitdagingen van mondzorg in woonzorgcentra

Ouderen in woonzorgcentra hebben een verhoogd risico op mondgezondheidsproblemen door factoren zoals beperkte zelfredzaamheid en verminderde speekselproductie. Daarbij is mondzorg nog onvoldoende geïntegreerd in de dagelijkse zorg. Ophoping van tandplaque en de mondproblemen die dat kan veroorzaken kunnen leiden tot ondervoeding, longontstekingen en zelfs een verhoogd risico op hart- en vaatziekten. 

“Al snel werd duidelijk dat het zorgpersoneel niet goed op de hoogte was van alles rond mondzorg bij deze specifieke doelgroep. Het gebrek aan kennis was een belangrijke trigger voor mij om procesbegeleider te worden. Ik wou er echt iets aan doen!” vertelt Eline.  

De Mondzorglijn: een gestructureerde aanpak 

Om de situatie te verbeteren, ontwikkelden we de methodiek ‘De Mondzorglijn’. Dit 7-stappenplan helpt woonzorgcentra bij het opzetten van een duurzaam mondzorgbeleid en stimuleert samenwerking met tandartsen en mondhygiënisten. De methodiek bevat richtlijnen en materialen om zorgverleners op te leiden en preventieve mondzorg te integreren in de dagelijkse praktijk. Als procesbegeleider is Eline hier nauw bij betrokken: 

“Ik schep graag duidelijkheid en breng mensen graag iets bij. Als zorgverleners gemotiveerd zijn en willen bijleren, geeft mij dat een extra duwtje in de rug om samen met hen de mondhygiëne van de bewoners te verbeteren.” 

Haar rol bestaat uit het motiveren van zorgverleners, het begeleiden van het implementatieproces en het bieden van training en ondersteuning. 

De rol van mondhygiënisten en tandartsen 

De mondhygiënist is sinds 2019 een erkend gezondheidszorgberoep in Vlaanderen, en speelt als preventie-specialiste een sleutelrol in preventieve mondzorg binnen woonzorgcentra. Mondhygiënisten kunnen instaan voor het uitvoeren van mondscreenings, het begeleiden van bewoners bij hun dagelijkse mondhygiëne en het ondersteunen van zorgverleners in het herkennen van mondproblemen. Ook tandartsen blijven essentieel, maar de bemoeilijkte toegang tot professionele mondzorg vormt een uitdaging. Mobiele tandartsen of samenwerking met externe tandartsen kunnen hiervoor een oplossing bieden. 

Eline ziet de samenwerking tussen zorgverleners, mondhygiënisten en tandartsen als cruciaal: “Mijn grootste leerproces als procesbegeleider is het gemotiveerd houden van de medewerkers en zelf gemotiveerd blijven, ook wanneer de inzet achteruitgaat.” 

Door in te zetten op motivationele gespreksvoering en te zoeken naar de juiste drijfveren bij zorgverleners, probeert ze hen te betrekken en het belang van mondzorg te benadrukken. 

Procesbegeleiding als sleutel tot verandering 

Een belangrijke pijler in de verbetering van mondzorg in woonzorgcentra is het project ‘Procesbegeleiding Preventie in Zorg & Welzijn’. Sinds 2019 engageren een 25-tal procesbegeleiders zich om woonzorgcentra te ondersteunen bij het implementeren van een kwalitatief preventief mondzorgbeleid. Dit traject duurt ongeveer twee jaar en helpt zorgverleners om mondzorg structureel op te nemen in hun werking. 

Procesbegeleiders helpen woonzorgcentra in het doorlopen van de methodiek De Mondzorglijn. Eline merkt duidelijk de impact van de inzet op preventieve mondzorg: 

“Vooral de bewoners ervaren een meerwaarde. Ze krijgen een gezonde mond, zonder pijn of ongemakken. Zelf ervaar ik de meerwaarde wanneer ik zie dat het zorgpersoneel de mondzorg niet langer als een last en extra werk ervaart, maar het hebben aanvaard als een dagdagelijkse zorgbehoefte.” 

Oproep: meer tandartsen en mondhygiënisten nodig 

Hoewel de vraag naar professionele mondzorg in woonzorgcentra toeneemt, blijft het aanbod achter. De hoge werkdruk in tandartspraktijken en de beperkte vergoedingen voor deze specifieke zorg spelen hierbij een rol. Toch is het essentieel dat meer tandartsen en mondhygiënisten zich engageren voor de zorg van het groeiend aantal kwetsbare ouderen. 

Wil jij meehelpen om de mondgezondheid van ouderen te verbeteren? Of ken je een gemotiveerde tandarts of mondhygiënist die zich wil inzetten als procesbegeleider? Aarzel niet om de vacature te delen en mee te bouwen aan een betere mondgezondheid voor ouderen. 

Solliciteren voor de eerstvolgende opleidingsreeks in het najaar van 2025 kan tot en met 23 mei 2025.

Naar de vacature